18 państw członkowskich Unii Europejskiej i Ukraina oraz ponad 150 instytucji publicznych i prywatnych bierze udział w konsorcjum POTENTIAL. Ten międzynarodowy pilotażowy projekt ma jeden ważny cel.
Zadaniem konsorcjum POTENTIAL jest stworzenie fundamentu dla europejskiego portfela tożsamości cyfrowej, czyli uruchomienie i przetestowanie technicznych rozwiązań, które zapewnią jego użytkownikom bezpieczeństwo i bezproblemowe korzystanie z możliwości, jakie daje.
To projekt koordynowany przez Francję i Niemcy, który został zaplanowany przez Komisję Europejską na 25 miesięcy.
POTENTIAL rozpoczął się w kwietniu 2023 i zakończy się w maju tego roku. Przed nami etap testów transgranicznych, na który długo czekaliśmy i ciężko pracowaliśmy. Wiele państw ma już za sobą testy na poziomie krajowym. Teraz, właśnie podczas wydarzenia POTENTIAL Interopability Testing, które odbędzie się 3-4 lutego w warszawskim hotelu Novotel, czas na kolejny fascynujący etap testów, podczas których już wspólnie sprawdzimy proponowane rozwiązania i ich transgraniczną operacyjność w kluczowych dla projektu przypadkach użycia.
Jest ich sześć (Przypadków Użycia/ Use Case), a jednym z nich są e-usługi rządowe.
E-usługi rządowe to pierwszy i jednocześnie jeden z dwóch use casów, obok elektronicznego prawa jazdy, w których testowaniu wezmą udział polscy specjaliści – przedstawiciele Ministerstwa Cyfryzacji oraz eksperci z Centralnego Ośrodka Informatyki. Drugim jest otwieranie kont bankowych, co w przyszłości będzie oznaczało zdalną możliwość założenia konta bankowego w całej Europie, właśnie za pomocą europejskiego portfela tożsamości cyfrowej. Trzeci use case to rejestracja karty SIM online, także na poziomie transgranicznym. Czwartym jest mobilne prawo jazdy, znane już użytkownikom aplikacji mObywatel w Polsce. Piątym obszarem są elektroniczne podpisy kwalifikowane ważne i respektowane na terenie UE. I ostatnim, szóstym przypadkiem użycia, są e-recepty, także cieszące się w Polsce już od jakiegoś czasu popularnością.
Polskie rozwiązania zastosowane w aplikacji mObywatel sprawiają, że jesteśmy w czołówce krajów, jeśli chodzi o zaawansowanie technologiczne w otwartym dostępie do danych. Czy taka sytuacja ułatwia czy utrudnia nam wejście w kolejny etap rozwoju, jakim jest dostosowanie aplikacji do europejskiego portfela tożsamości cyfrowej?
mObywatel rzeczywiście cieszy się dużym uznaniem wśród swoich użytkowników i dzięki aplikacji nieco wyprzedzamy inne państwa wchodzące w skład konsorcjum. Odpowiedź na to pytanie nie jest jednak jednoznaczna. Doświadczenie, które posiadamy, z jednej strony ułatwia, bo mamy już zespoły, specjalistów, ustaloną i sprawdzoną metodykę pracy. Wiemy, jak i co robić, nie musimy wszystkiego uczyć się od zera tak, jak to ma miejsce w niektórych innych krajach, które biorą udział w projekcie, gdzie zespoły techniczne dopiero powstają. To sprawia, że mamy komfort pracy. Możemy być częścią dialogu, podzielić się naszym doświadczeniem i wiedzą jako eksperci w dziedzinie. Zostaliśmy na przykład zaproszeni przez Niemcy i Holandię do grupy Community of Practice, by podzielić się swoimi doświadczeniami w pracy nad rozwiązaniami, które zastosowaliśmy w obszarze UX. Z drugiej strony musimy pamiętać, że mObywatel jest rozwiązaniem unikatowym. Jesteśmy więc w sytuacji, że musimy dostosować go do nowych wytycznych, co może być nieco trudniejsze niż użycie gotowego szablonu rozwiązania referencyjnego udostępnionego przez Komisję Europejską. Mamy już prężnie działającą aplikację, z której korzystają miliony użytkowników, więc sytuacja dostosowania nowych wytycznych do istniejącego produktu w naszym przypadku jest trochę bardziej skomplikowana.
Trzeba pamiętać, że europejski portfel tożsamości cyfrowej nie jest w praktyce jednym wspólnym portfelem dla wszystkich obywateli UE.
Nie, nie jest. To bardzo ważne, aby podkreślić, że każdy kraj, zgodnie z rozporządzeniem Komisji Europejskiej, ma obowiązek wydania takiego portfela.
Jakie wyzwania pojawiły się podczas projektu POTENTIAL?
Jest ich kilka i wynikają one ze specyfiki i skali przedsięwzięcia. POTENTIAL to ważny, międzynarodowy projekt na dużą skalę, w którym bierze udział ponad 150 instytucji, co powoduje, że jest sporym wyzwaniem dla koordynatorów. Trzeba przyznać, że zespół francuski (koordynacja administracyjna) świetnie sobie z nim radzi, wspierając w tym zakresie wszystkie podmioty wchodzące w skład konsorcjum.
Kolejnym wyzwaniem jest to, że różne państwa są na różnym poziomie zaawansowania technologicznego i przygotowania do prac, a to na pewno ma wpływ na prace toczone w projekcie. Czas i krótki okres od rozporządzenia do wejścia w życie europejskiego portfela tożsamości cyfrowej czy trwające wciąż prace nad aktami wykonawczymi to następny czynnik determinujący styl naszej pracy. POTENTIAL jest projektem pilotażowym, więc wszyscy się uczymy. Ścieżki, które wspólnie pokonujemy, często są dla nas nowe – pracujemy w środowisku, którego tajemnice dopiero odkrywamy, wyciągamy wnioski i będziemy się dzielić nimi z KE. Jesteśmy głęboko przekonani, że zdobywane przez nas doświadczenie w tym projekcie, przyda się do kolejnych etapów naszych prac i pozwoli na stworzenie dobrze funkcjonującego produktu, który ułatwi życie obywatelom.
Co jest potrzebne podczas tych prac, jakie czynniki odgrywają najważniejszą rolę?
Na pewno dobry plan i adekwatne podejście. Bycie elastycznym i gotowym na możliwość zmian, oczywiście na tyle, na ile pozwala na to projekt. Jasne wytyczne, transparentna komunikacja i konstruktywna informacja zwrotna również są bardzo istotne. Uważność w tych aspektach daje szansę do pracy nad ewentualnie pojawiającymi się problemami i na znalezienie dla nich efektywnych i dobrych rozwiązań, pozwala też w miarę na bieżąco reagować i odpowiadać na pojawiające się potrzeby. Ważne są też takie spotkania, jak to – które 3 i 4 lutego przed nami – w Warszawie. Dzięki nim mamy okazję spotkać się, popracować razem, przetestować proponowane rozwiązania. To wzmacnia zespół, umożliwia wymianę intelektualną pomiędzy specjalistami z różnych dziedzin, takich jak development czy UX, pozwala w końcu na zaprezentowanie stanu prac i wspólne zaplanowanie tych w najbliższej przyszłości.
